عروسک تکم کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان

بررسی عروسک تکم کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان

سریرا ابوالصدق |  کارشناس رسانه

مطمئنأ اگر شما اهل آذربایجان باشید به خوبی با عروسک تکم و تکم خوانی آشنایی دارید. حتمأ بسیاری از تکم چی ها را هم دیده اید که در اواخر ماه اسفند به خیابان ها می آیند و به همراه عروسک تکم که یک بز چوبی است و دست و پاهایش متناسب با بدنش حرکت می کند، با لهجه زیبایشان تکم خوانی می کنند و عروسک را می رقصانند و نوید سال جدید و بهار را می دهند و همه را دعوت می کنند که کینه ها را از دل ها و گرد و غبار را از خانه هایشان بیرون کنند.

عروسک تکم یک عروسک چوبی به شکل بز بریده شده است که زیر آن صفحه‌ای گرد یا چهارگوش قرار داده شده است و در وسط آن سوراخی گذاشته شده و از میان آن سوراخ نیز میله ای چوبی رد شده است تا به وسیله آن بتوانند بز را حرکت دهند.

در واقع  باید گفت به رغم اجزای تعریف شده در ساختمان تکم، سازندگان آن اصراری بر طراحی آناتومی رئالیستی ندارند و ساختار ابتدایی یکی از ویژگی‌های مهم عروسک تکم به شمار می‌آید. همچنین استفاده از اشیا و تزئینات دم دست و هر آنچه که ممکن است در هر خانه ‌ای یافت شود، ویژگی دیگر طراحی و ساخت این عروسک آیینی است. اما همواره در هیکل و صورت این عروسک‌ ها و ویژگی پنهانی از حیات و زندگی یافت می‌شود که بیننده، حتی هنگامی که هیچ حرکتی ندارد، آن را دریافت می‌کند. استفاده از نشانه ‌های نمادین در آراستن این عروسک آیینی نشانگر اعتقادات و برگرفته از رسومات رایج در آذربایجان است. تکم را معمولا با مخمل و پارچه و نوارهای رنگی و شاد، بخصوص قرمز تزیین می‌کنند. رنگ قرمز علاوه بر گرمی و نشاطی که به همراه دارد یکی از رنگ‌های مورد علاقه مردم آذربایجان است. همان طور که در زمان‌های قدیم و گاه در دوره معاصر نیز لباس عروس های آذری به رنگ قرمز بود. جالب است بدانید که از عروسک تکم نه تنها بر سر سفره نوروزی بلکه برای چیدن سفره عقد نیز استفاده می کنند و آن را نمادی از نور و روشنایی می دانند.

عروسک تکم آنقدر با مزه و تکم خوانی آنقدر مفرح و شیرین است که به مرور زمان این عروسک به شهر های دیگر هم راه پیدا کرد و بسیار هم مورد استقبال قرار گرفت. حالا هم جدا از آیین و رسوم آذربایجان و تکم خوانی، از تکم برای فروش به عنوان یک عروسک در فروشگاه ها و مغازه های اسباب بازی استفاده می کنند.

عروسک تکم نه تنها می تواند باعث شادی و سرگرمی شود بلکه در حین بازی با آن مهارت هایی چون ایجاد هماهنگی بین چشم و دست و توانایی حرکتی ظریف افزایش می یابد. همچنین بر اساس تئوری هوش های 9 گانه گاردنر، تکم به ارتقای هوش میان فردی و کلامی و زبانی نیز بسیار کمک می کند.

عروسک تکم با وجود وزن و ابعاد بسیار مناسبی که دارد به آسانی قابل تکان دادن و حمل کردن می باشد و به راحتی در دست کودکان و بزرگسالان جای می گیرد و آنها می توانند ساعت ها با تکم، خود و دیگران را سرگرم کنند.

شما نیز اگر به دنبال یک عروسک سنتی می گردید که متناسب با آداب و رسوم شهر و مردم دوست داشتنی آذربایجان باشد و علاوه بر سرگرمی به رشد هوش و ذهن نیز کمک کند پس لحظه ای برای خرید عروسک تکم تردید نکنید.